Wandeling langs de Stolpersteine (voormalig gemeente Bedum) - deel 1

Geplaatst op 14 april 2021

Nu alle evenementen al meer dan een jaar zijn afgelast , vanwege de coronacrisis; en daarmee ook de herdenkingen. Mogen wij niet vergeten wat er in de oorlogsjaren 1940 - 1945 is gebeurd. En dan denken we aan de gevolgen van de april / mei staking van 1943, de razzia op 25 april 1944 en de oorlogsjaren. Een werkgroep vanuit Het Herdenkingscomité en de Historische vereniging gemeente Bedum hebben veel onderzoek verricht. En in samenwerking met de VVV Het Hogeland-Bedum is er een Wandel- en Fietsroute langs de Stolpersteine in voormalige gemeente BEDUM gemaakt.

Nu gaan we dan met instemming van Historische Vereniging gemeente Bedum , dorpsbelangenvereniging APB Bedum een "virtuele" wandeling maken langs alle Stolpersteine. Vanaf heden zal er elke dag een pagina uit het boekje worden geplaatst. Zodat we langs alle Stolpersteine zijn "gewandeld" .

OPDAT WE HET NIET VERGETEN! 76 JAAR VRIJHEID .

25 april 1944 was een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de gemeente Bedum en omgeving. Een gebeurtenis waar niet vaak genoeg bij stil kan worden gestaan.

Al geruime tijd zijn verschillende organisaties bezig om op een waardige manier vorm te geven aan de herdenking van de tragische gebeurtenissen van toen. Dit routeboekje is één van de uitingen van ons besef dat historie levend moet worden gehouden en dat de slacht- offers van toen niet in de vergetelheid mogen raken.

Het Herdenkingscomité gemeente Bedum heeft in deze het voortouw genomen. Daarbij is én wordt op een constructieve wijze samengewerkt met de volgende organisaties:

- Gemeente Bedum
- Dorpsbelangenvereniging Algemeen Plaatselijk Belang Bedum
- Historische Vereniging gemeente Bedum
- Kulturele Kommissie Bedum
- Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen
- Groninger Archieven
- Stichting Vier 5 mei/Bevrijdingsfestival Groningen

Ons gezamenlijke doel is te herdenken. En bovenal: niet te vergeten. Namens de betrokken organisaties, Herdenkingscomité Bedum.

STOLPERSTEINE - STRUIKELSTENEN

Het kan zomaar gebeuren. Wandelend langs de Schoolstraat of bij het boodschappen doen aan het Kerkplein in Bedum: Opeens valt je oog op een bijzonder steentje in de bestrating: een zogenaamde Stolperstein of Struikelsteen. Het zijn kleine, niet eens zo opvallende gedenksteentjes, maar er gaan grote verhalen achter schuil.

Het leggen van Stolpersteine is een idee van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. De Duitse beeldend kunstenaar Gunter Demnig (Berlijn 1947) startte in 1996 een kunstproject om de herinnering aan de slachtoffers van de naziterreur levend te houden. De door hem onder de aandacht gebrachte slachtoffers zijn Joodse mensen, Roma en Sinti, politiek vervolgden, Jehovah’s Getuigen, homoseksuelen en slachtoffers van euthanasie praktijken. Samen met zijn Duitse team heeft hij sindsdien dui- zenden Stolpersteine (Struikelstenen) gemaakt en gelegd. Hij begon met het maken van deze herinneringsstenen voor Duitsland, maar al snel was er belangstelling vanuit Polen, Tsjechië, Hongarije, Noorwegen, België en ook Nederland. Momenteel is hij in heel Europa actief. Inmiddels zijn er meer dan 61.000 struikelstenen gelegd, waaronder 51 in de gemeente Bedum.

Vanuit het Herdenkingscomité Bedum en Historische Vereniging gemeente Bedum is er een werkgroep Stolpersteine Bedum gevormd.

Zij heeft als doel speciale stenen te laten maken voor Joodse slachtoffers en slachtoffers onder de verzetsstrijders, die door naziterreur in de Tweede Wereldoorlog vanuit o.a. Bedum, Zuidwolde, Noordwolde en Onderdendam, naar de concentratiekampen/werkkampen zijn weggevoerd en vermoord of gefusilleerd. De stenen worden in het trottoir geplaatst voor of vlakbij het laatst bewoonde huis van het slachtoffer. Op elke struikelsteen, een kubusje met een afmeting van 10 x 10 cm, wordt een geelkleurig messing plaatje bevestigd met daarop de gegevens van het slachtoffer zoals naam, geboortejaar, datum van wegvoering, datum van overlijden en het concentratiekamp of fusilleerplaats. Om de steen te kunnen lezen, moet men zich buigen. Een eerbetoon aan het omgekomen slachtoffer.

ALLE OMGEKOMEN SLACHTOFFERS IN GEMEENTE BEDUM 2018

Op 4 augustus 2017 werden er door de Duitse kunstenaar Gunther Demnig negen Stolper- steine (stuikelstenen) gelegd in Bedum.
De organisatie was in handen van de Werkgroep Stolpersteine gemeente Bedum in samenwerking met de gemeente Bedum, het Herdenkingscomité gemeente Bedum en de Historische Vereniging gemeente Bedum.
Stolpersteine werden, indien mogelijk, recht voor de deur in de stoep van het laatst bekende adres van het slachtoffer gelegd, zoals dat beschreven is in het bevolkingsregister van de gemeente.

“Um den Stein lesen zu können, muss man sich vor dem Opfer verbeugen” (Gunter Demnig)
Om de steen te kunnen lezen moet men zich voor het slachtoffer buigen.

De afgelopen jaren zijn er al Stolpersteine gelegd op:

19 juli 2013 2 Stolpersteine voor de slachtoffers van de april-mei staking.
7 april 2014 18 Stolpersteine voor de slachtoffers van de razzia in Bedum en Zuidwolde na de aanslag door het verzet op SD handlanger Keijer bij het station in Bedum.
9 dec. 2016 19 Stolpersteine en 1 monument voor oorlogsslachtoffers.
4 aug. 2017 9 Stolpersteine voor oorlogsslachtoffers.
25 april 2018 2 monumenten voor militairen
Zij kregen geen Stolperstein omdat militairen een eigen monument hebben.

Samen zijn dat 51 oorlogsslachtoffers op een totaal van ongeveer 6.000 inwoners van de gemeente Bedum. Daarmee is Bedum één van de zwaarst getroffen gemeenten in Groningen.

WANDELING LANGS DE STOLPERSTEINE
BEDUM

Klik op kaart voor vergroting.

De route langs de Stolpersteine kan wandelend, maar ook per fiets worden afgelegd. Naast de Stolpersteine is er ook aandacht voor andere bezienswaardige herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. De route kan ook in gedeelten worden afgelegd, er zijn onderweg voldoende gelegenheden om even te pauzeren.