1 op de 3 gemeentelijke ambtenaren worden de komende 5 tot 10 jaar overbodig door inzet AI.
De overheid staat onder toenemende druk om efficiënter te werken, kosten te verlagen en tegelijkertijd de kwaliteit van dienstverlening aan burgers en bedrijven te verbeteren. In dit kader biedt kunstmatige intelligentie (AI) een krachtige en toekomstgerichte oplossing. Door routinematige en repetitieve taken te automatiseren met behulp van AI, ontstaat ruimte voor een slankere, flexibelere en effectievere overheidsorganisatie.
1. Efficiëntie en kostenbesparing
AI kan taken zoals gegevensverwerking, dossieranalyse, klantvragen en administratieve processen sneller en nauwkeuriger uitvoeren dan menselijke medewerkers. Hierdoor kunnen processen worden versneld en foutmarges worden verlaagd. De inzet van AI vermindert de noodzaak voor grote aantallen administratief personeel, wat leidt tot aanzienlijke kostenbesparingen op lange termijn.
2. Focus op menselijk maatwerk
Door routinetaken te automatiseren, kunnen ambtenaren zich richten op werkzaamheden waar menselijke empathie, oordeelsvermogen en creativiteit essentieel zijn. Zo ontstaat er meer ruimte voor maatwerk, complexere casuïstiek en beleidsontwikkeling, terwijl standaardprocessen geautomatiseerd worden afgehandeld.
3. Betere dienstverlening aan burgers
AI-oplossingen maken het mogelijk om 24/7 service te bieden, bijvoorbeeld via chatbots, voorspellende systemen of zelflerende informatievoorziening. Dit verhoogt de bereikbaarheid en reactietijd van de overheid aanzienlijk, zonder extra personeelsinzet.
4. Datagedreven besluitvorming
AI stelt overheden in staat om grote hoeveelheden data te analyseren en patronen te herkennen die voorheen onzichtbaar waren. Hierdoor kunnen beleid en handhaving beter worden afgestemd op reële situaties en voorspellingen. Dit verhoogt de effectiviteit en doelmatigheid van overheidsoptreden.
5. Toekomstbestendige overheid
De arbeidsmarkt krimpt, vergrijzing neemt toe en jonge generaties zoeken naar zinvoller werk. Door AI in te zetten, wordt de overheid aantrekkelijker als werkgever doordat medewerkers minder belast worden met repetitieve taken en meer kunnen bijdragen aan strategische, maatschappelijke thema’s. Tegelijkertijd wordt de afhankelijkheid van grote aantallen uitvoerende functies verminderd.
Conclusie
Het gebruik van AI-oplossingen is geen bedreiging, maar juist een kans voor de overheid om te transformeren naar een moderne, wendbare organisatie. Door slim te automatiseren kunnen we met minder ambtenaren méér waarde leveren – sneller, beter en goedkoper. Investeren in AI is daarom een logische en noodzakelijke stap richting een toekomstbestendige publieke sector.
Functies bij de gemeente met hoge automatiseringskans:
Functiegebied Automatiseringskans Voorbeeld AI-toepassing
Burgerzaken Hoog (60-80%) Aanvragen/verwerken van
paspoorten, rijbewijzen
Klantcontactcentrum Hoog (50-70%) Chatbots, automatische
beantwoording van vragen
Vergunningverlening Middel-Hoog (40-60%) AI die aanvragen screent
en controleert op regels
Financiën & belastingen Hoog (60-75%) Geautomatiseerde WOZ-be-
schikkingen, betalings-
herinneringen
HR & administratie Hoog (50-70%) Werving, verlofregistratie,
urenregistratie
Beleidsanalyse / monitoring Middel (30-50%) AI-gestuurde data-analyse
en voorspellend beleid
