Welke partij durft met Gemeentebelangen Bedum een coalitie te vormen?

Geplaatst op 18 maart 2014

Nieuwe kans voor Gemeentebelangen Bedum.

De kans dat Gemeentebelangen Bedum morgen opnieuw de grootste partij wordt in de gemeente Bedum is vrij groot. Voor de partij zijn de afgelopen vier jaar hectisch verlopen. GB haalde vier jaar geleden 6 van de 15 zetels binnen, een verdubbeling van 2006, en werd hiermee de grootste partij in de gemeente Bedum. De coalitievorming verliep echter desastreus voor GB. De eigen voorgedragen informateur, de Groningse hoogleraar Staatsrecht Douwe Jan Elzinga, kwam met het advies voor een college van CU, PvdA en CDA.

Gemeentebelangen heeft het de afgelopen vier jaar niet makkelijk gehad. GB had het gevoel niet serieus genomen te worden. Vaak werd de harde confrontatie gezocht en dit viel niet altijd even goed bij de andere partijen. In de media verschenen diverse berichten waarin GB o.a. werd uitgemaakt voor een partij met een hoog populistische gehalte, een partij die andere partijen woorden in de mond legt en een partij die zich een slechte verliezer toont.

Ook binnen de partij was men het niet altijd met elkaar eens. Zo vertrokken na interne conflicten Menco Slager en voorzitter Jan Sietsema. Ook de integriteit van Anne-Marie Heite kwam ter discussie met haar dubbelfunctie en de geheimzinnigheid hierover. Zij moest hierdoor het partijvoorzitterschap neerleggen en een stap terug doen. Afgelopen september, nadat de rust was wedergekeerd, mocht Heite terug komen.

Wie durft?

Wie durft de komende vier jaar een samenwerking met GB aan te gaan en een nieuwe college met GB te vormen? Deze vraag is alleen relevant als GB weer de grootste partij wordt in Bedum en de coalitievorming mag starten. Bij GB gaat men er van uit dat ze opnieuw de grootste partij worden in Bedum. GB heeft inmiddels uitgangspunten voor de vorming van een nieuwe coalitie al bekend gemaakt. De andere partijen lijken niet erg enthousiast om een samenwerking met GB aan te gaan. Zo heeft de VVD laten weten het niet met GB te willen doen. Dat GB een sleutelrol zal gaan spelen bij de vorming van een nieuwe college lijkt waarschijnlijk.

Uitslag verkiezingen 2010

Het aantal zetels per partij is als volgt verdeeld:

1. Partij van de Arbeid (P.v.d.A.), stemmen: 1.024, zetels: 3
2. Christen Democratisch Appél (CDA), stemmen: 1.103, zetels: 3
3. Gemeentebelangen Bedum, stemmen: 2.106, zetels: 6
4. ChristenUnie, stemmen: 784, zetels: 2
5. VVD, stemmen: 315, zetels: 1

Hoe en wat:

Woensdag 19 maart 2014 zijn er gemeenteraadsverkiezingen. Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen kiezen inwoners van een gemeente Bedum hun directe volksvertegenwoordigers. Deze mensen worden raadslid en zij vormen de komende vier jaar gezamenlijk uw gemeenteraad. In Bedum bestaat de gemeenteraad uit 15 leden.

Tijdens de gemeenteraadsverkiezingen heeft u keuze uit diverse politieke partijen en personen. U bepaalt dus door te stemmen op een partij en persoon wie er in de raad komt en wie uw vertegenwoordiger wordt in het gemeentebestuur. \r\n

Volgens de Grondwet is de gemeenteraad het hoogste orgaan in een gemeente. Hoofdtaken van de gemeenteraad zijn het vaststellen van de hoofdlijnen van beleid, het toezien op de uitvoering daarvan en het vertegenwoordigen van de burgers. Ook stelt de gemeenteraad de begroting vast en benoemt en ontslaat wethouders. Als de post van burgemeester vacant is, doet de gemeenteraad een voordracht aan de Kroon. In de gemeenteraad heeft ieder lid een even zware stem. Beslissingen worden genomen bij meerderheid van stemmen.

College van B en W
Het College van burgemeester en wethouders (kortweg ook vaak ''B en W'' genoemd) is het dagelijks bestuur van de gemeente. Ook zorgt het college voor het uitvoeren van landelijke regelingen (het medebewind). Voorbeelden daarvan zijn het uitvoeren van de Wet werk en bijstand en de Wet milieubeheer. Als dagelijks bestuur is het college van B en W de eerst verantwoordelijke instantie voor de financiën van de gemeente. Het college voert het personeelsbeleid van de gemeentelijke organisatie.

Het college heeft voor de uitvoering van haar taken tal van wettelijke bevoegdheden. Een voorbeeld daarvan is het aan- en verkopen van gemeentelijke eigendommen. In het college heeft iedere wethouder zijn eigen taakgebied of portefeuille, maar over het gebruiken van bepaalde bevoegdheden moet door het college als geheel besloten worden. B en W beslissen bij meerderheid van stemmen, waarbij de stem van de burgemeester doorslaggevend is als de stemmen staken.

Het college is over het gevoerde beleid verantwoording schuldig aan de gemeenteraad en kan door de gemeenteraad ter verantwoording worden geroepen. Als de gemeenteraad het niet eens is met een collegebesluit, kan de raad dit besluit echter niet herroepen. Wel kan de raad er bij het college op aandringen een ander besluit te nemen; in het uiterste geval kunnen één of meerdere wethouders naar huis worden gestuurd.

Wethouder
Wethouders worden door de raad benoemd. Als één van de raadsleden tot wethouder wordt benoemd verliest hij zijn raadslidmaatschap. Als raadslid wordt hij dan opgevolgd door een andere vertegenwoordiger van zijn partij.

Elke wethouder heeft zijn eigen taakgebied of portefeuille, zoals onderwijs, openbare werken, financiën, huisvesting, sport en cultuur. Net als het aantal raadsleden is het aantal wethouders van de gemeente afhankelijk van het aantal inwoners. Daarnaast maken de politieke partijen die het college vormen afspraken over het aantal wethouders en de specifieke inhoud van de portefeuilles. Het wethouderschap is in de meeste gemeenten een meer dan volledige dagtaak, al komen in sommige gemeenten zowel deeltijd- als voltijdwethouders voor en is het in het slinkend aantal kleine gemeenten een deeltijdbaan. De wethouder krijgt, afhankelijk van de grootte van de gemeente, een salaris. Tussen raad en wethouder geldt, net als tussen Tweede Kamer en minister, de vertrouwensregel. Verliest de wethouder het vertrouwen, dan moet hij aftreden.

Collegevorming
Na de verkiezingen is de eerste belangrijke bezigheid van de nieuwgekozen gemeenteraad het formeren van een college en de benoeming van de wethouders. In veel gemeenten is het de gewoonte dat de partij die als grootste uit de stembus is gekomen het voortouw neemt bij de college-onderhandelingen. Al naargelang die onderhandelingen kan het college van B en W verschillende samenstellingen krijgen. In sommige gemeenten wordt een meerderheidscollege gevormd. Daarin hebben gelijkgezinde partijen die samen een meerderheid hebben alle wethoudersposten in handen. Aan zo''n college ligt een beleidsprogramma ten grondslag. Daarom wordt het ook wel een programcollege genoemd. Als voordeel van een programcollege geldt dat het daadkrachtig op kan treden, een duidelijke politiek kan voeren. Als nadeel wordt genoemd dat partijen die buiten het college staan, geen invloed op het beleid hebben.

Een alternatief voor het meerderheidscollege vormt het afspiegelingscollege. In dat geval vormt het dagelijks bestuur een min of meer getrouwe afspiegeling van de gemeenteraad. Als voordeel kan worden genoemd dat alle belangrijke partijen bij het beleid betrokken worden. Als nadeel kan gelden dat het door de noodzakelijke compromissen minder duidelijk wordt welk beleid het college van plan is te voeren.

De burgemeester moet in staat worden gesteld zijn zienswijze over het (aanstaande) programma (en eventueel de verdeling van de portefeuilles) te geven.